بازدید از خانه ی امیر نظام

بازدید از خانه ی امیر نظام- مجله ی هتل متل

خانه ی امیر نظام  یا موزه ی قاجار در شهر تبریز قرار دارد و امروزه یکی از مناطق دیدنی این شهر محسوب می شود. در این مقاله با تاریخچه و دیدنی های این خانه ی تاریخی بیشتر آشنا می شویم. تا اگر قصد سفر به تبریز را دارید بازدید از خانه ی امیر نظام را نیز در برنامه ی  سفر خود قرار دهید.

صاحب این خانه چه کسی است؟

حسن علی گروسی ملقب به امیر نظام گروسی یکی از کردهای شهر بیجار بود. او برای مدتی سمت وزیر فوائد عامه ناصرالدین شاه را به خود گرفت. سپس، پس از مدتی او به سمت وزیر مختار در انگلیس و سفیر ایران در فرانسه و عثمانی منسوب شد.

امیر نظام گروسی اگرچه در زمان ناصرالدین شاه نیز پیشکار آذربایجان بود و جز صاحب منصبان با درایت در زمان خود بود که جایگاه بالایی نزد مردم تبریز داشت اما سرانجام به دلیل اختلاف با بزرگان سیاست به شهر ماهان کرمان تبعید شد تا سال‌های آخر عمرش را در آنجا زندگی کند و در نهایت در سال ۱۳۱۷ هجری قمری  در سن 81 سالگی در همان شهر نیز دار فانی را وداع گفت.

گروسی زمانی که پیشکار آذربایجان بود، خانه ی مزبور را برای خود بنا نمود. پس از درگذشت او، والیان آذربایجان در این خانه ساکن شدند.

دلایل محبوبیت امیر نظام گروسی

حسنعلی خان اميرنظام گروسی جزء معدود رجال خوشنام و درستکار و در عين حال پر نفوذ دوره قاجاريه به شمار می‌رود که 64 سال از عمر خويش را به طور مستمر در امورات مختلف سياسی ـ نظامی و فرهنگی صرف خدمت به اين سرزمين کرد، در حالی که در اين دوره طولانی خدمت، او از بيان حقيقت هيچ باکی نداشته و کوچکترين خيانتی از او نسبت به حکومت مشاهده نشد. او فردی ملی‌گرا و در عين حال متجدد و اصلاح‌طلب و آشنا به فرهنگ نوين غرب بود. با وجود اينکه مدتی در اروپا زندگی کرد، اما هيچگاه ظواهر زيبای تمدن غرب او را فريب نداد و همچنان سنت‌های ايرانی را در هر جايگاه و مکانی که بود حفظ می‌کرد.

او  یکی از مردانی بود که در بین رجال نالایق قاجار به فکر مردم بود علاوه بر این ها به دلایل کارهایی که در زمان خود انجام داده بود نزد مردم از محبوبیت بالایی برخوردار بود. از جمله کارهای مهمی که در دوران خود انجام داد به قرار زیر است:
در زمان قحطی ایران، برنامه‌ای برای مردم تدارک دید تا به راحتی بتوانند از این دوران سخت عبور کنند.
در مدتی که سفیر ایران در فرانسه بود دستگاه ضرب سکه تمبر و چاپ را به ایران آورد.
و در مسئله نهضت تنباکو نقش مهمی ایفا کرد.

معماری خانه ی امیر نظام 

زیربنای خانه امیر نظام گروسی دو طبقه، حدود ۱۵۰۰ متر مربع می باشد و در زمینی به مساحت ۳۰۰۰ متر مربع ساخته شده است. در مقابل درب ورودی خانه مزبور شجره نامه ای از خاندان قاجار و قسمتی از تاریخ ایل قاجار به صورت کتیبه به نمایش در آمده است.

عمارت دو حیاط اندرونی و بیرونی دارد و حوض‌ها و باغچه‌هایی که دور آن را فرا گرفته‌اند، زیبایی دو چندانی به این معماری قجری بخشیده اند. در فصل بهار و تابستان زمانی که درختان و گل‌ها شکوفه می‌دهند و حوض‌ها پر از آب است، گویی به بهشتی زمینی پا گذاشته‌اید.

پنجره‌های مشبک و شیشه‌های رنگی عمارت، پنجره‌ای رو به روزهای گذشته‌ پررونق و باشکوه آن است.

گچ‌بری‌ها و آینه‌کاری‌های داخلی عمارت جلوه‌گر هنر ایرانی است. گچ‌بری‌های نمای بیرونی نیز بسیار چشم‌گیر است.

وقتی وارد زیر زمین می‌شویم، حوض‌خانه‌ بزرگی قرار دارد و ستون‌های آن و آجرکاری‌های سقف بر شکوه و اصالت آن می‌افزاید.

موزه‌ قاجار تالارهای متعددی دارد که هرکدام قسمتی از تاریخ قاجار را منعکس می‌کنند.

تالارهای طبقه‌ اول

در طبقه اول این عمارت دوره قاجار،هفت تالار وجود دارند که امروزه هر کدام از آنها برای نگهداری وسایل موزه مورد استفاده قرار می گیرند. این تالارها عبارتند از: تالار سکه، تالار بافته، تالار چینی، تالار آبگینه، تالار فلزات، تالار موسیقی و تالار خاتم.

تالارهای طبقه زیرزمین

در زیر زمین عمارت نیز ۶ تالار با نام‌های تالار سنگ، اسلحه، رجال و فرامین، معماری و شهرسازی، قفل و تالار فانوس است.

در بنای خانه مزبور، دو حیاط در قسمت های اندرونی و بیرونی تعبیه شده است که هر کدام از آنها دارای باغچه ها و حوض های متعددی هستند. علاوه بر آن، این بنا ایوانی بسیار زیبا دارد که ۱۶ ستون با سرستون های تزیین یافته در آن به چشم می خورند.

ستون های استوار موجود در حوضخانه بار نگهداری سقف را به دوش می کشند. سقف زیرزمین دارای تزیینات آجرکاری بسیار چشمگیری است که زیبایی آن را دوچندان کرده است. همچنین، وجود تالارهای متعدد از قبیل تالار سنگ، تالار اسلحه، تالار رجال و فرامین، تالار معماری و شهرسازی، تالار قفل و تالار فانوس از زیبایی های این قسمت از خانه به شمار می روند.

تالار های طبقه دوم

طبقه دوم ساختمان مزبور نیز زیبایی های مخصوص خود را دارد. وجود پنجره های مشبک ارسی با شیشه های رنگی، گچ بری های نمای شمالی و جنوبی، آیینه کاری ها و گچبری های تالارهای داخلی و طنبی ها زیبایی مجموعه را بیشتر می کند. طنبی ها در واقع تالارهای بزرگی هستند که برای اقامت در فصل تابستان مورد استفاده قرار می گیرند.

موزه

در این تالارها ی این موزه می توانید اشیایی همچون خاتم، ابزارهای فلزی، ادوات موسیقی، ظروف آبگینه و ظروف چینی را مشاهده کنید. علاوه بر آن، در یکی از اتاق ها می توانید عکس هایی را تماشا کنید که توسط اولین دوربین های عکاسی وارد شده به ایران ثبت شده اند. این دوربین ها برای اولین بار در دوره ناصر الدین شاه به ایران وارد شدند.

علاوه بر آن، در این موزه مجسمه افراد سرشناس و برجسته دوره قاجار از قبیل امیر کبیر، میرزا عیسی قائم مقام فراهانی، میرزا ابوالقاسم قائم مقام فراهانی، امیر نظام زنگنه و امیر نظام گروسی در معرض نمایش قرار دارند.

زمان مناسب بازدید

  از آنجایی که تبریز آب و هوایی سرد و کوهستانی دارد، تابستان زمان مناسبی برای بازدید از این خانه ی زیباست.